ความรู้พื้นฐานของนวัตกรรม

นวัตกรรม  

        ภาณุ ลิมมานนท์(2549,น. 17)ความหมาย การสร้างนวัตกรรมใหม่นั้น คือการเริ่มมีความคิดใหม่ๆ แต่วิธีการที่จะสร้างสรรค์ความคิดใหม่นั้น จำเป็นต้องมีวิธีการคิดโดยอาศัยความรู้ ประสบการณ์ ความเชี่ยงชาญ และทักษะความชำนาญเข้ามามีส่วนผสมด้วยแต่อย่างไรก็ตาม ถ้าขาดเวทีและโอกาสที่จะได้ทำ สิ่งที่กลับมาก็เป็นแค่แนวความคิดใหม่ๆ

นวัตกรรมทางด้านการแพทย์ The evolution of medical

ก้าวใหม่ของการรักษาโรคทางนรีเวช:การผ่าตัดแบบไร้แผล

ผศ.นพ.ชัยเลิศพงษ์นริศร

  

ในอดีต นรีเแพทย์ทำการผ่าตัดที่อวัยวะใดๆในช่องท้องและอุ้งเชิงกราน โดยผ่าเปิดแผลจากผิวหนังบริเวณหน้าท้องเข้าไปจนถึงอวัยวะที่ต้องการผ่าตัดนั้นโดยตรง แต่วงการแพทย์ในยุคปัจจุบันนี้ มีการพัฒนาการผ่าตัดอวัยวะในช่องท้องและอุ้งเชิงกรานโดยการเจาะเป็นรูขนาดเล็กๆ ที่ผนังหน้าท้องเพื่อสอดใส่กล้องและเครื่องมือผ่าตัดลงไปทำการผ่าตัด เรียกว่า การผ่าตัดผ่านกล้องส่องช่องท้อง หรือที่รู้จักกันแพร่หลายและเรียกสั้นๆว่า การผ่าตัดผ่านกล้องฯ

การผ่าตัดผ่านกล้องฯ จัดเป็นการผ่าตัดยุคใหม่ที่รุกล้ำน้อย (minimally invasive surgery) ซึ่งมีหลักสำคัญ คือแผลขนาดเล็ก เจ็บปวดน้อย หายเร็ว และสวยงาม แต่ยังคงมีประสิทธิภาพเฉกเช่นเดียวกับการผ่าตัดผ่านแผลหน้าท้องขนาดใหญ่แบบดั้งเดิม โดยทั่วไป การผ่าตัดผ่านกล้องฯ จำเป็นต้องมีแผลบนผนังหน้าท้องขนาดเล็กๆยาว 0.5-1.0 ซม จำนวน 3-5 แผล (ขึ้นกับชนิดของการผ่าตัด) เพื่อใช้เป็นทางผ่านเข้าไปของเครื่องมือผ่าตัดและกล้องส่องช่องท้องที่เรียกว่า  แลปพาโรสโคป  ซึ่งต่อเชื่อมกับเครื่องรับสัญณาณเพื่อแสดงผลที่หน้าจอภาพ ทำให้แพทย์สามารถมองเห็นอวัยวะภายในช่องท้อง  อุ้งเชิงกราน  และควบคุมการผ่าตัดจากภายนอกช่องท้องได้ ผ่านทางเครื่องมือที่สอดผ่านแผลบริเวณหน้าท้องเข้าไป

ในปัจจุบัน การผ่าตัดผ่านกล้องได้พัฒนายิ่งขึ้นไปอีก โดยการผ่าตัดผ่านกล้องฯสามารถทำผ่านแผลเพียงแผลเดียวที่สะดือ ซึ่งเมื่อแผลหายแล้ว จะมองไม่เห็นบาดแผล เพราะว่ารอยแผลซ่อนอยู่ในรอยบุ๋มของสะดือ จึงอาจเรียกการผ่าตัดนี้ว่า การผ่าตัดแบบไร้แผล (scarless surgery)

การผ่าตัดผ่านกล้องแผลเดียวแตกต่างจากการผ่าตัดผ่านกล้องทั่วไปอย่างไร

                การผ่าตัดผ่านกล้องแผลเดียว คือ วิธีการผ่าตัดผ่านกล้องแบบใหม่ ที่พัฒนามาจากแบบเดิมซึ่งมีแผลผ่าตัดเล็กๆที่หน้าท้อง 3-4 แผล มาเป็นแบบมีแผลเดียว ในทางนรีเวชวิทยามักผ่าตัดผ่านแผลที่ตำแหน่งสะดือยาวประมาณ 2-3 ซม. เพราะแผลจะซ่อนอยู่ในรอยบุ๋มของสะดือ  จึงอาจเรียกอีกชื่อหนึ่งว่าการผ่าตัดแบบไร้แผล

ความเป็นมาของการผ่าตัดผ่านกล้องแผลเดียวที่ ศูนย์ศรีพัฒน์ คณะแพทยศาสตร์ มหาวิทยาลัยเชียงใหม่ 

                การผ่าตัดในช่องท้องดั้งเดิมทำผ่านทางแผลเปิดหน้าท้องขนาดใหญ่  หลงเหลือรอยแผลเป็นมองดูคล้ายตัวตะขาบอยู่บริเวณหน้าท้อง  ในระยะ 20 ปีที่ผ่านมานี้การผ่าตัดผ่านกล้องได้รับการยอมรับและนำมาใช้ผ่าตัดทดแทนการผ่าตัดแบบดั้งเดิมได้แทบทุกชนิดอย่างแพร่หลาย  โดยมีข้อดีคือแผลผ่าตัดเล็ก  สวยงาม  เสียเลือดน้อย  ระยะพักฟื้นสั้น  สามารถกลับไปทำงานได้เร็วกว่าแบบเดิม  อย่างไรก็ตาม  ยังคงมีแผลผ่าตัดเล็กๆ ขนาด 0.5-1 ซม ที่บริเวณผิวหนังหน้าท้อง 3-4 แผล ในระยะไม่กี่ปีที่ผ่านมาการพัฒนาทางด้านการผ่าตัดผ่านกล้องมีความก้าวหน้าไปอีกขั้นหนึ่ง   สามารถทำการผ่าตัดผ่านกล้องแผลเดียว  มีการพัฒนาเครื่องมือผ่าตัดและวัสดุทางการแพทย์ที่ใช้ช่วยในการผ่าตัดผ่านกล้องแบบแผลเดียวนี้ง่ายมากขึ้นหลากหลายชนิด  อาจกล่าวได้ว่า  การผ่าตัดผ่านกล้องแผลเดียวนี้เป็นการก้าวเข้าสู่ยุคใหม่ของการผ่าตัดผ่านกล้องซึ่งมีการพัฒนาการตลอดเวลาอย่างรวดเร็ว และต่อเนื่อง

ศูนย์ศรีพัฒน์ คณะแพทยศาสตร์ มหาวิทยาลัยเชียงใหม่  ตึกศรีพัฒน์ ได้เปิดให้บริการผ่าตัดผ่านกล้องทางนรีเวชแบบแผลเดียวนี้มาตั้งแต่ พ.ศ. 2552 โดย ผศ. นพ. ชัยเลิศ พงษ์นริศร อาจารย์หน่วยผ่าตัดผ่านกล้องทางนรีเวช และหน่วยมะเร็งนรีเวชวิทยา ภาควิชาสูติศาสตร์และนรีเวชวิทยา  คณะแพทยศาสตร์  มหาวิทยาลัยเชียงใหม่  ซึ่งมีประสบการณ์ผ่าตัดผ่านกล้องฯทางนรีเวชในผู้ป่วยโรคทางนรีเวชมาเป็นจำนวนมากทั้งในโรคมะเร็งและไม่ใช่มะเร็ง และเป็นผู้ริเริ่มและศึกษาพัฒนาเทคนิคการผ่าตัดผ่านกล้องฯแผลเดียวทางนรีเวช ตลอดจนมีการศึกษาวิจัยทางด้านนี้จนมีผลงานตีพิมพ์ทางวิชาการในระดับนานาชาติ

ข้อดีของการผ่าตัดผ่านกล้องแผลเดียวมีอะไรบ้าง

                นอกจากมีข้อดีของการผ่าตัดผ่านกล้องแบบทั่วไป  ได้แก่ แผลผ่าตัดเล็ก สวยงาม เสียเลือดน้อย เจ็บแผลน้อย ระยะพักฟื้นสั้นแล้ว ในการผ่าตัดผ่านกล้องแผลเดียวนั้น  โดยทางทฤษฎีการที่มีแผลผ่าตัดเพียงแผลเดียวย่อมก่อให้เกิดความเจ็บปวดหลังผ่าตัดน้อยลงไปอีก โอกาสเกิดภาวะแทรกซ้อนที่แผลย่อมลดลงตามไปด้วย  นอกจากนี้แผลเป็นที่เกิดขึ้นจากการผ่าตัดมีน้อยเพระซ่อนอยู่ในรอยบุ๋มของสะดือ  ทำให้มองไม่เห็น  มีความสวยงามยิ่งกว่า  เมื่อเทียบกับการผ่าตัดผ่านกล้องแบบทั่วๆไปซึ่งมีแผลที่หน้าท้อง 3-4 แผล

ข้อจำกัดของการผ่าตัดผ่านกล้องแผลเดียวมีอะไรบ้าง

                ในทางเทคนิคการผ่าตัดผ่านกล้องแผลเดียวยังมีข้อจำกัดอยู่บ้าง เมื่อเทียบกับการผ่าตัดผ่านกล้องทั่วไป เนื่องจากมีแผลเดียว การผ่าตัดจึงยากกว่าการผ่าตัดผ่านกล้องแบบทั่วไปอยู่บ้าง จึงต้องอาศัยทักษะความชำนาญของแพทย์ผู้ผ่าตัดที่มีประสบการณ์ผ่าตัดผ่านกล้องที่มากพอ และได้รับการฝึกอบรมมาอย่างถูกต้อง อย่างไรก็ตาม ปัจจุบันมีเครื่องมือผ่าตัดใหม่ๆที่ผลิตออกมาช่วยอำนวยความสะดวก ทำให้การผ่าตัดง่ายขึ้น

ค่าใช้จ่ายของการผ่าตัดผ่านกล้องแผลเดียวเป็นอย่างไรเมื่อเทียบกับการผ่าตัดแบบดั้งเดิม

                โดยทั่วไปค่าใช้จ่ายในการผ่าตัดสำหรับการผ่าตัดผ่านกล้องฯแบบทั่วไป (หลายแผล) จะสูงกว่าการผ่าตัดชนิดเดียวกัน แต่ทำผ่านแผลหน้าท้องประมาณสองเท่า เพราะว่ามีใช้เครื่องมือและอุปกรณ์ผ่าตัดที่ทันสมัยและมีเทคโนโลยีสูงกว่ามาก สำหรับการผ่าตัดผ่านกล้องฯแบบแผลเดียว จะมีค่าใช้ที่เพิ่มขึ้นกว่าการผ่าตัดผ่านกล้องฯแบบทั่วไปอีกประมาณสองถึงสามหมื่นบาท ขึ้นกับอุปกรณ์การผ่าตัดที่ใช้ในการผ่าตัด